BA LỢI ÍCH CỦA VIỆC ĂN CHAY THEO THÁNH TÔMA AQUINO
Lm. Michael Rennier
Vào Mùa Chay, như là dấu chỉ của hành trình hoán cải và liên đới với những đau khổ của Đức Kitô, chúng ta giữ chay đặc biệt vào Thứ Tư Lễ Tro và Thứ Sáu Tuần Thánh. Ngoài ra, nhiều tín hữu cũng ăn chay, hoặc ít là kiêng thịt vào Thứ Sáu hàng tuần trong Mùa Chay.
Thánh Tôma Aquino, một triết gia, thần học gia, và một vị thánh tiến sĩ lừng danh của Giáo hội đề cập đến 3 lợi ích về tinh thần và tâm linh của việc ăn chay trong bộ Summa Theologica đồ sộ của ngài.
1. Việc ăn chay giúp chúng ta kiểm soát những thói xấu của mình
Thói xấu được hình thành từ những ham muốn không được kiểm soát. Mọi lựa chọn của chúng ta dù tốt hay xấu đều xuất phát từ nhân cách của chúng ta. Do đó, nếu tôi có thể thành công trong việc kiêng bớt ăn uống trong một ngày và kiểm soát thói quen thích ăn vặt, thì thành công đó sẽ giúp tôi làm chủ được những ham muốn khác mà tôi đã để ngoài tầm kiểm soát.
Có lẽ chẳng ai trong chúng ta, không ít thì nhiều, đều có những ham muốn về tiền tài, danh vọng, sức khỏe,… Một cách cụ thể hơn, chúng ta có thể thói quen thích buôn chuyện, thèm muốn một chiếc xe sang, một ngôi nhà đồ sộ, hoặc một ham muốn bất chính nào đó. Việc ý thức giữ chay một ngày tưởng chừng như không liên quan nhưng thực chất đó là một kỷ luật hữu hiệu giúp chúng ta phát triển khả năng tự chủ và kiểm soát những thói xấu của mình.
2. Việc ăn chay giúp chúng ta bớt tập trung vào bản thân
Thánh Tôma Aquino viết: “Chúng ta cần ăn chay để tâm trí tự do hơn trong việc chiêm ngưỡng những điều trên trời”. Khi bị bao vây bởi những ham muốn, chúng ta thường tập trung vào chính mình. Đó có thể là sự ám ảnh về những thứ mình ham thích, hoặc sự đắc chí với thứ mà mình đạt được. Ở nhiều khía cạnh, mọi suy nghĩ của chúng ta thường đều quy về bản thân mình.
Khi nói đến thức ăn, tôi tự hỏi không biết Thánh Tôma sẽ phản ứng thế nào nếu ngài nhìn thấy những bức ảnh về thức ăn mà tôi đã tải lên mạng xã hội. Những lý do cho việc chụp các ảnh món ăn là vô tội: Có một đĩa thức ăn ngon tuyệt vời khiến tôi hạnh phúc và tôi muốn chia sẻ niềm vui đó. Nhưng suy cho cùng, ngay cả khi đó không phải là một cách khoe khoang lộ liễu, thì những bức ảnh về món ăn đó có thể tiềm ẩn khái niệm lấy mình làm trung tâm khi tôi tận hưởng những ham muốn được thỏa mãn. Trái lại, việc chay tịnh đích thực giúp cho tâm trí chúng ta rời xa những nhu cầu của chính mình, bớt tập trung vào ý thích của mình, và vì thế, chúng ta có thể có những chọn lựa sáng suốt, ngay lành hơn.
3. Việc ăn chay tăng cường sức khỏe tinh thần và tâm linh
Trích dẫn câu nói của Thánh Augustinô “Chay tịnh thanh luyện tâm hồn…”, Thánh Tôma lập luận rằng việc kiêng bớt trong ăn uống thể lý mang lại cho chúng ta cơ hội và sự tập trung để nuôi dưỡng tâm hồn.
Cuộc sống hiện tại đầy rẫy những phiền nhiễu, chẳng hạn như cần phải làm việc gì, mua sắm những thứ gì, xem Tivi chương trình gì, nên ăn gì vào bữa tối,… Khi không còn đủ thời giờ để hoàn thành mọi việc trong một ngày, chúng ta dễ chểnh mảng sức khỏe tinh thần và tâm linh của mình. Ăn chay là cơ hội giúp chúng ta đơn giản hoá suy nghĩ của mình và sắp xếp lại thứ tự ưu tiên. Vì thế, dù chỉ ý thức kiêng bớt một bữa ăn cũng là một sự hy sinh ý nghĩa và mang lại những lợi ích to lớn.
Cơ hội được ăn những bữa ăn ngon bên những người thân là một trong những niềm vui chính đáng cần được trân trọng. Do đó, khái niệm ăn chay không có nghĩa là chúng ta không thưởng thức những món ăn nhưng có nghĩa là chúng ta không coi đó là điều đương nhiên, để biết thưởng thức với lòng biết ơn. Hơn thế, việc ăn chay còn giúp chúng ta không xem nhẹ đời sống tinh thần và tâm linh, mà biết nhận ra thức ăn là phương tiện nuôi sống chúng ta về mặt thể lý, để chúng ta lớn lên trong đời sống thiêng liêng: yêu mến phụng thờ Thiên Chúa, thánh hoá bản thân, và sống tình liên đới với người khác.
