Chúa Nhật 10/10 vừa qua, Đức Thánh cha Phanxicô đã chủ sự Thánh lễ tại Đền thờ thánh Phêrô, chính thức khai mạc Thượng Hội đồng Giám mục thế giới lần thứ XVI với tiến trình hai năm và sẽ nhóm họp đại hội vào tháng 10/2023, với chủ đề: “Vì một Giáo hội hiệp hành: hiệp thông, tham gia và sứ vụ”. Việc khai mạc tiến trình này sẽ được cử hành tại các Giáo phận trên thế giới vào Chúa nhật 17/10 tới đây.Sau đây là một số hoạt động chuẩn bị của các Giáo hội địa phương cho tiến trình Thượng Hội đồng này:
Giáo hội Ý
Để chuẩn bị cho tiến trình Thượng Hội đồng, Hội đồng Giám mục Ý gửi thư cho các linh mục, phó tế, tu sĩ, giáo dân và những người thiện chí.
Trong thư, các Giám mục mời gọi xa rời cám dỗ bảo thủ và kiên quyết thực hiện việc cải cách, cố gắng tham gia vào sự thay đổi mang tính thời đại. Để thực hiện được những điều này, các Giám mục nói rằng: cần phải đệ trình cơ cấu mục vụ để cộng đoàn phân định và quyết định, bởi vì tiến trình hiệp hành là nhằm “tái khám phá ý thức trở thành một cộng đoàn, sự ấm áp của một ngôi nhà chào đón và nghệ thuật chăm sóc”.
Các Giám mục nhìn nhận sự cần thiết của “một sự thay đổi tâm thức mục vụ, không dừng lại ở tính tương đối”. Các ngài giải thích rằng tại châu Âu, đức tin Kitô giáo không còn là biểu hiện chung, trái lại còn bị phủ nhận, chế nhạo, gạt ra bên lề. Nhưng thay vì xem điều này là “lý do cho tình trạng trì trệ mục vụ hoặc than vãn hoài niệm”, các Giám mục kêu gọi các linh mục và tu sĩ trong hoàn cảnh này, cần quan tâm và tìm kiếm những gì Thánh Thần nói với Giáo hội, bởi vì đây không phải là vấn đề chức năng, nhưng về đức tin.
Các vị mục tử nhắc lại tầm quan trọng của việc lắng nghe Lời Chúa, và lắng nghe anh chị em: “Lắng nghe, tự nó là một lời loan báo, vì nó truyền tải một sứ điệp quan trọng cho người khác. Nghĩa là, đối với tôi, bạn quan trọng, bạn xứng đáng với thời gian và sự quan tâm của tôi, bạn là người mang những kinh nghiệm và ý tưởng giúp tôi lớn lên. Đặc biệt phải lắng nghe những người rốt cùng, vì điều này thể hiện lại phong cách của Chúa Giêsu, Đấng đã lắng nghe những người bé mọn, những người bệnh, phụ nữ, tội nhân, người nghèo, người bị loại trừ”. Các Giám mục khẳng định: “Ngày nay, thật cần thiết phải lắng nghe phụ nữ, người trẻ và người nghèo, những người mà trong cộng đoàn Kitô giáo của chúng ta không phải lúc nào cũng có cơ hội để đưa ra ý kiến và kinh nghiệm, và thường không có tiếng nói trong một xã hội nơi những người quyền lực và sự giàu có chiếm ưu thế, và bị những người khác áp đặt làm theo cách của họ. Cần phải lắng nghe những người bị tổn thương, thiếu kinh nghiệm và bị cuộc sống sỉ nhục. Họ là những nhân vật chính của các Mối Phúc, những người trở thành điểm tham chiếu cho việc canh tân cộng đoàn”.
Các Giám mục còn gửi một thư cho những người có thiện chí, bày tỏ ước mơ về một Giáo hội cởi mở, đối thoại, và trên hết dành cho tất cả mọi người. “Tất cả”: người không hài lòng với câu trả lời dễ dàng; người nuôi dạy con cái với “tâm trạng lo lắng”; người biết được “bóng tối của nỗi cô đơn và nỗi đau, sự khắc khoải của nghi ngờ và sự mong manh của sự yếu đuối”; người biết ơn vì “món quà của tình bạn”; người trẻ tìm kiếm “niềm tin và tình yêu”; người lớn tuổi lưu giữ “lịch sử và truyền thống cổ xưa”; người “chưa bao giờ ngừng hy vọng” và người đang tuyệt vọng; người “đã gặp Chúa và người vẫn đang tìm kiếm Người”.
Các Giám mục kêu gọi mọi người sống tình huynh đệ, để tình huynh đệ trở thành “một lối sống trong thế giới, một tiêu chí chính trị nhằm đối phó với những thách thức lớn của thời điểm hiện tại”. Các Giám mục kết luận: “Đây là ý nghĩa của tiến trình hiệp hành của chúng ta: lắng nghe và chia sẻ để mang niềm vui Tin Mừng đến cho mọi người. Hãy cùng nhau bước đi với lòng nhiệt thành, bởi vì tương lai trước hết phải được mơ ước và mong đợi” .
Giáo hội Nga
Tại Nga, vào Chúa nhật 17/10, Đức Tổng Giám mục Paolo Pezzi sẽ chủ sự Thánh lễ khai mạc Thượng Hội đồng tại nhà thờ Chính toà ở Mátxcơva. Tiếp theo đó là “một cuộc gặp gỡ về tính hiệp hành” sẽ diễn ra với lời mời gọi tham gia dành cho tất cả người Công giáo. Cùng ngày, Đức cha Nicolai Dubinin, Giám mục phụ tá giáo phận cũng sẽ chủ tế Thánh lễ khai mạc tại Saint Petersburg. Trong những ngày này, các Giám mục Nga đang nhóm họp và sẽ xác định một cách thức chung để tiến hành Thượng Hội đồng trong các Giáo phận.
Giáo hội Hà Lan
Tại Hà Lan, ở Giáo phận Breda có hai giáo dân điều phối các sáng kiến của Thượng Hội đồng. Trên trang dành riêng cho Thượng Hội đồng của Giáo phận, hai điều phối viên đã tự giới thiệu qua một đoạn video, trong đó nói về những công việc sẽ được thực hiện trong những tháng tới. Giáo phận cũng hứa sẽ có một bản tin định kỳ với tin tức về Thượng Hội đồng, sẽ chính thức khai mạc bởi Đức cha Jan Liese vào ngày 17 tới tại Vương cung thánh đường thánh Agata và thánh Barbara ở Oudenbosch.
Giáo hội Hà Lan còn khai mạc Thượng Hội đồng ở Amsterdam, vào chiều Chúa nhật 17/10, với giờ Kinh Chiều tại Vương cung thánh đường thánh Nicholas ở Amsterdam. Tất cả các tín hữu được mời gọi tham dự giờ kinh này. Sau buổi cầu nguyện sẽ có một cuộc họp thông tin cho những người tham gia vào việc chăm sóc mục vụ.
Giáo hội Luxembourg
Tại Luxembourg, giai đoạn Thượng Hội đồng cấp Giáo phận sẽ khai mạc với thánh lễ lúc 4 giờ chiều Chúa nhật tại nhà thờ chính tòa, do Đức Hồng y Jean-Claude Hollerich, Tổng Giám mục Luxembourg, chủ sự. Đây cũng sẽ là dịp kỷ niệm 400 năm ngày cung hiến nhà thờ Dòng Tên cổ kính, nơi sau này trở thành nhà thờ chính tòa. Tổng Giáo phận Riga đã bắt đầu một loạt các sáng kiến do cha Pauls Klavin điều phối hoạt động. Cha đã gặp gỡ các phong trào và hiệp hội giáo dân, và mỗi thứ Ba tổ chức chương trình “Giáo lý của linh mục” trên Radio Marija Latvija, trong đó cha nói về chủ đề của tính hiệp hành. Trên trang web của Tổng Giáo phận đã công bố “Quy tắc chung. Tài liệu chuẩn bị hành trình hiệp hành” và “Hướng dẫn, quy định về kinh nghiệm hiệp hành của Tổng Giáo phận”. Mặt khác, từ ngày 23/10 đến tháng 3 năm tới, Viện Khoa học Tôn giáo ở Riga, sẽ cung cấp một loạt ba hội thảo trên web dành riêng cho “Giáo hội với tư cách là Dân Chúa trong một cuộc hành trình”.
Giáo hội Philippines
Tại châu Á, Giáo hội Philippines: Đức Tổng Giám mục Romulo Valles của Davao, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Philippines, đã gửi một sứ điệp đến các tín hữu, trong đó giải thích rằng Thượng Hội đồng này là một hành trình, một cuộc gặp gỡ được hướng dẫn bởi Thánh Thần đối với thách đố của sứ vụ. Ngài viết: “Trong những tháng tới, khi các Giáo phận quy tụ thành những nhóm tại các giáo xứ, trường học và các cộng đoàn giáo hội cơ bản, Giáo hội sẽ nhìn vào bên trong và bên ngoài để xem Giáo hội đã hiện diện như thế nào với toàn thể nhân loại. Giáo hội sẽ cùng cầu nguyện và xin Thánh Thần để chúng ta có thể nhìn hai thực tại không phải bằng đôi mắt của chúng ta nhưng bằng cái nhìn của Chúa”.
Các cộng đoàn địa phương sẽ tìm hiểu hành trình cùng nhau thực hiện này diễn ra như thế nào và Thánh Thần đang yêu cầu họ điều gì; đời sống bác ái và đức tin được sống và chia sẻ như thế nào. Trong tương quan với gia đình nhân loại, Chủ tịch Hội đồng Giám mục nói rằng các cộng đoàn địa phương sẽ xem xét liệu họ có còn là muối và ánh sáng cho thế giới hay không; có đối thoại, sẵn sàng lắng nghe người khác với sự tôn trọng và khiêm tốn mặc cho khác biệt hay không.
Đức Tổng Giám mục Valles xác định rằng hiện nay có những thách đố của đại dịch Covid-19, các vụ bê bối lạm dụng tính dục và tài chính trong Giáo hội và trong chính phủ, sự lôi cuốn của tinh thần thế tục và chủ nghĩa duy vật, sức mạnh của thế giới kỹ thuật số, chủ nghĩa tương đối và sự xói mòn các giá trị đạo đức, sự coi thường đối với Giáo hội, lạm dụng hệ sinh thái, khủng bố và bạo lực. Để ứng phó với những vấn đề này, Giáo hội phải tìm kiếm nguồn cảm hứng từ Kinh Thánh, trước hết là từ Chúa Giêsu, sau đó là các tông đồ và đám đông dân chúng.
Tuy nhiên, ngài cảnh báo rằng nhân vật thứ tư muốn tham gia cuộc chiến, đó là kẻ xấu muốn chia rẽ hoặc muốn chúng ta tránh xa thập giá. Nhưng Thiên Chúa muốn tất cả mọi người được cứu. Vì vậy, các rào cản cần phải được phá bỏ và những cây cầu gặp gỡ phải được xây dựng, duy trì sự hiệp nhất trong các vấn đề đức tin, tự do trong các vấn đề chính kiến và bác ái trong mọi sự. Trong tiến trình hiệp hành này, Giáo hội cần phải nhạy bén, áp dụng lối sống lắng nghe quảng đại, để phân định điều Chúa muốn. Điều này sẽ giúp chúng ta nhìn vào con người và sự kiện bằng tâm hồn của chúng ta.
Giáo hội cần dành thời gian cho hành trình này, không bị lôi cuốn bởi những kết quả tức thời, nhưng phải tiến hành với lòng kiên nhẫn và xác tín rõ ràng, tin tưởng vào Chúa là Đấng đồng hành với chúng ta. Ngài cũng cảnh báo rằng chúng ta không thể bước đi như một Giáo hội hiệp hành nếu không có một tâm hồn hoán cải.
