Ăn Chay, Kiêng Thịt Trong Giáo Hội Công Giáo
1. Xin cho biết Mục đích và Ý nghĩa việc ăn chay kiêng thịt trong Giáo Hội Công Giáo:
– Trong Giáo hội Công giáo, ăn chay kiêng thịt là một hình thức hãm mình theo chiều hướng:
1. “Ai muốn theo Thầy, phải từ bỏ chính mình, vác thập giá mình mà theo” (Mt 16,24).
2. “Từ bỏ bản thân” (Giáo luật (Gl) khoản 1249)
3. “Dẹp tính mê ăn uống” đó là một trong 7 mối: “Thứ 5: Kiêng bớt chớ mê ăn uống”.
2. GHCG dạy ăn chay kiêng thịt bao nhiêu lần trong một năm?
– Giáo hội dạy các giáo dân thuộc về Giáo hội, trên thế giới: ăn chay và kiêng thịt một năm 2 lần: Thứ Tư lễ Tro và Thứ Sáu Tuần Thánh (Gl 1251).
Cũng khoản 1251 này, Giáo hội dạy: “Vào các ngày thứ Sáu, nếu không trùng với ngày lễ trọng, thì phải kiêng thịt hay kiêng một thức ăn khác theo Hội đồng Giám mục đã quy định”.
3. Tại sao Giáo hội buộc kiêng thịt mà lại cho ăn những món khác như tôm, cá, cua…đôi khi còn ngon và đắt tiền hơn thịt nữa?
– Thông thường người ta từ nhỏ tới lớn thích ăn thịt hơn ăn cá (trừ người Do thái, cậu bé khi đi chơi cũng đem 5 chiếc bánh mì đen và 2 con cá (Gioan 6,9 “Ở đây có một em bé có năm chiếc bánh lúa mạch và hai con cá ), đàng khác theo y học, đạo đức học: thịt bò, thịt heo có nhiều chất kích thích tình dục hơn cá, tôm, cua (cá có máu lạnh). Có thể là một lý do Giáo hội dạy kiêng thịt như một hình thức hãm mình.
* Nhưng nếu vì kiêng thịt mà có người tránh miền này để qua miền khác mà ăn, hoặc đi tìm cách ăn cho sang, cho ngon thì “hết ý kiến” như truyện vui như sau:
Ngày thứ Sáu Mùa Chay kiêng thịt, một thanh niên khỏe mạnh vào quán ăn. Người tiếp viên tới hỏi:
“Thưa ông dùng chi?”
Ông khách nói: “Cho tôi đĩa cá sấu?”
– “Xin lỗi, chúng tôi không có.”
– “Cho tôi đĩa cá voi?”
– “Xin lỗi, chúng tôi không có.”
– “Cho tôi đĩa cá mập”.
– “Xin lỗi, chúng tôi cũng không có.”
– “Tiệm gì lạ vậy, Chúa ơi, xin Chúa chứng giám, hôm nay con đành phải ăn thịt”.
Thế rồi anh gọi tiếp: “Thôi, cho tôi một đĩa thịt beef steak và một chai whisky”. Làm dấu Thánh giá nghệch ngoạc xong, ông ta ăn uống tỉnh bơ, và cảm thấy lương tâm yên ổn hơn khi nào hết! 
4. Mấy tuổi thì ăn chay, kiêng thịt?
– 18 tuổi trọn tới hết 59 là tuổi ăn chay (Gl 1252).
– 14 tuổi trọn (không nói kết thúc) là tuổi kiêng thịt (Gl khoản trên).
5. Ăn chay sao cho đúng, người nói ăn no, người nói ăn đói?
– Ngày ăn chay: Nếu bữa trưa là bữa chính, thì được ăn no. Bữa sáng và bữa chiều, ăn ít hơn bữa trưa. Nếu bữa tối là chính thì 2 bữa kia cũng được ăn ít hơn.
Phẩm và lượng đồ ăn tùy phong tục địa phương (Đức Phaolô VI, Tự Sắc về Đền tội Paenitemini ngày 17.2.1966).
Trong ngày chay cũng không được ăn vặt như kẹo, bánh v.v.. Cần để ý đến tinh thần hy sinh, hãm mình, khắc khổ, tự chế.
6. Kiêng thịt sao cho đúng?
– Ngày kiêng thịt: Kiêng các thứ thịt loài vật máu nóng: như trâu, bò, heo, gà, vịt… (loài có vú và chim) kể cả bộ lòng… nhưng được ăn trứng và các thứ biến chế từ sữa, được ăn những đồ gia vị, những thứ biến chế từ mỡ loài vật (theo Tông hiến Paenitemini 3,1 của ĐGH Pholô 6, về việc ăn chay và kiêng thịt).
7. Khi không thể ăn chay, kiêng thịt thì sao?
– Giáo hội không buộc người không thể giữ những luật buộc như ăn chay, kiêng thịt. Giáo hội tha chung cho những người sau:
– Được tha giữ chay:
a) Những người vì sức khỏe, (mẹ nuôi con thơ cần bú…)
b) Những người phải làm việc nặng nhọc,
c) Những người nghèo khó vẫn khổ sở vì đói,
d) Những người được cha xứ, Bề trên Dòng, Giám mục tha.
– Được tha kiêng thịt:
a) Mọi người trong Ngày Thứ Sáu gặp lễ buộc, ví dụ: Lễ Truyền tin trong mùa Chay.
b) Người vì sức khỏe, hay công việc nặng nhọc cần phải ăn thịt,
c) Người mà chủ nhân không cho đồ ăn khác, ví dụ: Tôi tớ, trẻ con, người vợ.
Ngoài ra, ai cần tha thì xin phép linh mục xứ, cộng đoàn nơi mình đang ở.
8. Luật ăn chay kiêng thịt bên Mỹ thế nào?
– Nói chung, Giáo hội (Gl 1250) lấy các thứ Sáu trong năm và mùa Chay làm ngày và mùa Thống hối cho mọi con cái thuộc Giáo hội trong mọi dân mọi nước.
-Khoản 1251, Giáo hội dạy: “Vào các ngày thứ Sáu, nếu không trùng với ngày lễ trọng, thì phải kiêng thịt hay kiêng một thức ăn khác theo Hội đồng Giám mục đã quy định”.
* Riêng trong nước Mỹ, HĐGM chỉ định: giáo dân chỉ kiêng thịt các Thứ Sáu Mùa Chay (5 thứ Sáu, cộng thêm thứ Tư lễ Tro và Thứ 6 Tuần thánh), chứ không kiêng thịt các thứ Sáu quanh năm..
Thứ Sáu mùa Chay, dù kiêng thịt, nhưng “được ăn cháo lỏng có mùi thịt, meat gravy and sauces”. (Catholic Almanac 1989, coi Abstinence).
* Dễ hơn nữa, theo quyết định của Hội đồng Giám mục, “Không cần xin phép miễn ăn chay, kiêng thịt. Để tùy lương tâm cá nhân xác định, khi có lý do đủ (sufficient reason), người ta có thể tự miễn ăn chay, kiêng thịt vào ngày buộc. Nhưng Các Giám mục (Gl 1253) mạnh mẽ khuyến khích dự lễ misa hàng ngày và giữ chay kiêng thịt vào ngày khác trong tuần để bù lại”. (Theo Tuần báo North Texas Catholic Feb. 24, 1995. P. 13).
9. Kết: Ăn chay là hình thức đền tội của Cựu Ước và Tân Ước.
* Chúa Giêsu giữ chay 40 đêm ngày trước khi đi truyền đạo công khai trong nước Do thái.
* Đối với chúng ta, chẳng ai là không phải đền tội, tội đầy đầu trong tư tưởng, lời nói, việc làm sai trái, thiếu sót bỏ không làm việc tốt phải làm…”lỗi tại tôi, lỗi tại tôi mọi đàng”. Do đó, nếu Giáo hội không buộc, thì tự mình cũng nên tìm cách hãm mình đền tội cách nhẹ ở đời này, hơn là để đền tội “cách nặng” trong luyện ngục đời sau!
GL khoản 1249 viết thêm: Luật Chúa buộc mọi tín hữu làm việc thống hối theo cách thức riêng của mỗi người. Nhưng để các tín hữu liên kết với nhau trong một vài nghĩa vụ thống hối chung, luật quy định những ngày thống hối, để trong những ngày ấy, các tín hữu chú trọng đặc biệt đến sự cầu nguyện, thi hành việc đạo đức và việc bác ái, từ bỏ bản thân, bằng cách trung thành chu toàn các bổn phận riêng và nhất là bằng cách giữ chay và kiêng thịt”.
GL khoản 1251 cũng khuyên các chủ chăn và các phụ huynh dạy cho các em dù chưa đến tuổi buộc ăn chay và kiêng thịt để chúng hiểu biết ý nghĩa đích thực của việc thống hối.
Ăn chay, kiêng thịt trong đạo Công giáo, dù không nhiều như luật giữ chay của mấy đạo khác…(Phật giáo: tín đồ ăn chay nhiều ngày…đạo Cao đài: tín hữu ăn chay từ 2-10 ngày trong một tháng, hoặc ăn chay trường, nếu là bậc chức sắc. Đạo Hồi có cả tháng chay Ramadan (không ăn, không uống, không hút thuốc và kiêng việc chăn gối).
Hy vọng những người “con Chúa” không ai thấy ăn chay kiêng thịt đạo mình là khó quá rồi kêu ca hay khinh thường phạm đến luật Hội thánh mà mang tội.
Linh mục Đoàn Quang, CMC
