Vatican News – Nhân kỷ niệm 60 năm ban hành hai Sắc lệnh Optatam totius và Presbyterorum Ordinis của Công đồng Vatican II, Đức Thánh Cha Lêô XIV đã công bố Tông thư mang tựa đề “Một lòng trung thành tạo nên tương lai”, ký ngày 8/12 và được phổ biến ngày 22/12 vừa qua. Văn kiện này tái khẳng định căn tính và sứ mạng linh mục trong bối cảnh những thách đố sâu sắc của thời đại hôm nay.
Mở đầu Tông thư, Đức Thánh Cha mời gọi toàn thể Giáo hội đọc lại hai sắc lệnh nền tảng ấy với tinh thần thức thời, nhưng luôn gắn chặt với cội nguồn là mối liên kết sống động giữa Chúa Kitô và Giáo hội. Ngài ước mong dịp kỷ niệm này không chỉ dừng lại ở việc tưởng niệm, mà trở thành một “Lễ Hiện Xuống mới”, khơi dậy nơi các tâm hồn trẻ khát vọng dấn thân và làm mới ân sủng thánh chức nơi mỗi linh mục.
Đào tạo toàn diện để ngăn ngừa lạm dụng và khủng hoảng ơn gọi
Đức Thánh Cha nhấn mạnh: việc nhớ lại hai văn kiện của Công đồng trước hết là để lắng nghe tiếng nói của Chúa Thánh Thần, Đấng khơi lên ơn gọi linh mục như một “hồng ân nhưng không của Thiên Chúa”. Vì thế, ngài kêu gọi thúc đẩy việc đào tạo thường xuyên, trong đó chủng viện phải thực sự là “trường học của cảm xúc”, giúp hội nhập hài hòa các chiều kích nhân bản, thiêng liêng và mục vụ.
Theo ngài, một nền đào tạo như thế giúp linh mục có khả năng xây dựng các mối tương quan chân thực, sống cam kết độc thân cách quân bình và loan báo Tin Mừng một cách đáng tin cậy. Văn kiện cũng thẳng thắn nhìn nhận những vết thương do các vụ lạm dụng gây ra, coi đây là lời mời gọi khẩn thiết phải đổi mới việc đào tạo để bảo đảm sự trưởng thành nhân bản và đời sống thiêng liêng vững chắc nơi các ứng viên linh mục.
Đồng thời, Đức Thánh Cha đề cập đến hiện tượng linh mục rời bỏ tác vụ, nhấn mạnh rằng thực trạng đau lòng này không thể chỉ giải thích bằng các phạm trù pháp lý, nhưng cần được đón nhận với sự quan tâm mục vụ và lòng trắc ẩn. Câu trả lời căn bản vẫn là một cam kết đào tạo được canh tân sâu xa.
“Không mục tử nào tồn tại đơn độc”
Một điểm nhấn quan trọng của Tông thư là chiều kích hiệp thông của đời sống linh mục. Đức Thánh Cha cảnh báo cám dỗ tự quy chiếu, bởi ơn gọi linh mục tự bản chất luôn mang tính tương quan: “Không mục tử nào tồn tại đơn độc”. Hiệp thông, hiệp hành và sứ mạng chỉ có thể được sống cách chân thực khi linh mục từ bỏ logic khép kín để bước vào con đường lắng nghe và phục vụ.
Ngài khẳng định tình huynh đệ linh mục không phải là khẩu hiệu, nhưng là một thực tại cần được nuôi dưỡng bằng những chọn lựa cụ thể, kể cả trong các vấn đề như công bằng kinh tế giữa các giáo xứ, bảo hiểm y tế và hưu trí cho linh mục.
Thúc đẩy đời sống chung và sự gần gũi mục vụ
Đức Thánh Cha đặc biệt lưu ý đến nguy cơ cô đơn – một “độ lệch” có thể làm suy yếu đời sống linh mục và làm nguội lạnh nhiệt huyết tông đồ. Ngài mong muốn các Giáo hội địa phương thúc đẩy những hình thức đời sống chung, nhằm nâng đỡ đời sống thiêng liêng, trí thức và sự cộng tác mục vụ. Trong một thế giới mong manh, các linh mục được mời gọi trở nên gần gũi với dân chúng qua việc phục vụ khiêm tốn và giản dị.
Trân trọng phó tế và đề cao vai trò giáo dân
Tông thư cũng nhấn mạnh đến chức phó tế, được Đức Thánh Cha mô tả như một “sự phục vụ kín đáo nhưng thiết yếu”, cần được hiểu đúng, trân trọng và nâng đỡ. Bên cạnh đó, vai trò của giáo dân phải được đề cao trong nhãn quan hiệp hành, vượt qua mô hình lãnh đạo độc quyền để hướng tới một cách điều hành mang tính cộng tác giữa linh mục, phó tế và toàn thể Dân Chúa.
Cảnh báo hai thái cực trong sứ vụ
Kết thúc văn kiện, Đức Thánh Cha cảnh báo hai cám dỗ đối nghịch: “chủ nghĩa hiệu năng”, quá lệ thuộc vào mạng xã hội và các con số, và “thái độ thụ động”, biểu hiện nơi sự lười biếng và cam chịu. Ngài nhấn mạnh rằng việc loan báo Tin Mừng không thể đo lường bằng số lượng dự án, nhưng bằng khả năng đáp lại cơn khát những mối tương quan đích thực của con người hôm nay, qua một đời sống linh mục giản dị, khiết tịnh và đặt mầu nhiệm Vượt Qua làm trung tâm.