Phát biểu tại Hội nghị Giám mục châu Á – Hong Kong, 10/12/2025
Tại Hội nghị Giám mục châu Á 2025 diễn ra tại Đại học St. Francis (Hong Kong), Tiến sĩ Paolo Ruffini – Tổng trưởng Bộ Truyền thông của Tòa Thánh – đã gửi đến các nhà lãnh đạo Giáo hội châu Á lời mời gọi mạnh mẽ: hãy tỉnh thức đạo đức trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) đang nhanh chóng thay đổi truyền thông, văn hóa và các mối tương quan của con người. Ông nhấn mạnh rằng AI, dù hữu ích đến đâu, không bao giờ được phép thay thế sự khôn ngoan hay phẩm giá vốn nằm ở trung tâm đời sống Kitô hữu.
AI: cơ hội lớn nhưng cũng là trách nhiệm lớn
Hội nghị năm nay, với chủ đề “Trí tuệ nhân tạo và các thách đố mục vụ ở châu Á”, quy tụ các giám mục và chuyên gia truyền thông khắp châu lục. Cha Joseph Anucha Chaiyadej, Giám đốc Truyền thông Xã hội Công giáo Thái Lan, cho biết hội nghị đã vượt sự mong đợi khi không chỉ bàn về những thách đố của riêng châu Á nhưng còn mở rộng đến ảnh hưởng của AI trên toàn nhân loại.
Ông Ruffini nhận định rằng những suy tư của Giáo hội về AI phải bắt đầu từ một nền tảng vững chắc: hiểu đúng về con người. Công nghệ đang định hình lại giao tiếp, văn hóa và lối sống theo những cách đòi hỏi sự cảnh giác về mặt đạo đức.
AI có thể hỗ trợ lý luận, tóm tắt hay phân tích dữ liệu, nhưng ông khẳng định:
“Sự khôn ngoan đích thực không đến từ máy móc hay thuật toán.”
Xem AI như nguồn tri thức toàn năng, theo ông, chẳng khác nào lặp lại cám dỗ “muốn trở nên như Thiên Chúa”.
Cần những hàng rào đạo đức để bảo vệ nhân loại
Tổng trưởng Ruffini lưu ý rằng rủi ro không nằm ở chính công nghệ, nhưng nằm ở những ai sở hữu, lập trình và vận hành nó. Dẫn lời nhà khoa học Ken Thompson, ông nhấn mạnh giới hạn của niềm tin vào mã nguồn và kêu gọi các Giáo hội thiết lập những hàng rào đạo đức cần thiết để AI thực sự trở thành cơ hội, thay vì mối đe dọa.
Ông cảnh báo về các nguy cơ:
-
deepfake và nội dung bị thao túng,
-
thuật toán thiếu minh bạch,
-
“bong bóng thông tin” khiến con người bị dẫn dắt bởi lợi ích thương mại hoặc ý thức hệ.
Giáo hội – men và muối trong văn hóa truyền thông
Nhắc lại lời Đức Giáo hoàng Phanxicô về việc phát triển khả năng hiểu biết truyền thông và AI, ông Ruffini mời gọi Giáo hội tái xây dựng niềm tin trong chính mạng lưới truyền thông của mình, vun đắp một hệ sinh thái lấy sự thật và thiện ích chung làm trung tâm.
Ông kết luận:
“Trí tuệ nhân tạo không bao giờ được thay thế chúng ta, và cũng không được quyền định đoạt hướng đi của lịch sử nhân loại.”
Giáo hội được mời gọi trở nên muối và men, giúp định hình một nền văn hóa truyền thông chân thật, nhân bản và phục vụ con người
Xin Chúa Thánh Thần hướng dẫn Giáo hội biết khôn ngoan sử dụng những tiến bộ mới, để mọi công nghệ đều phục vụ sự thật, sự sống và phẩm giá con người.