Các Thánh Anh Hài là những em bé vô tội tại Bêlem, đã bị sát hại chỉ vì sự hiện diện của Đức Giêsu Hài Nhi. Các em không biết nói, không ý thức, không lựa chọn, nhưng lại trở thành những chứng nhân đầu tiên cho Đấng Cứu Thế bằng chính máu đào của mình.
1. Hêrôđê – nỗi sợ hãi của quyền lực
Thánh sử Matthêu kể lại biến cố bi thảm này trong Mt 2,1-18. Hêrôđê là vua xứ Giuđê, một con người đầy mưu mô chính trị nhưng cũng vô cùng tàn bạo. Lịch sử cho biết ông từng giết vợ mình, giết anh em ruột thịt và cả người thân trong gia đình chỉ để bảo vệ ngai vàng. Với Hêrôđê, quyền lực là tuyệt đối, và bất cứ ai bị xem là đe dọa đều phải bị loại trừ.
Khi nghe tin các nhà chiêm tinh từ phương Đông đến Giêrusalem hỏi về “Vua dân Do Thái mới sinh”, Hêrôđê bối rối và hoảng sợ. Nỗi sợ mất quyền lực đã khiến ông đánh mất lý trí và lương tâm. Dù giả vờ khiêm nhường, nói rằng muốn đến “bái lạy” Hài Nhi, nhưng trong lòng ông chỉ nung nấu một ý định duy nhất: tiêu diệt mầm sống mà ông cho là nguy hiểm.
2. Tội ác chống lại sự sống
Khi kế hoạch của mình bị phá vỡ vì các nhà chiêm tinh không quay lại, Hêrôđê “nổi cơn thịnh nộ” và ra lệnh tàn sát tất cả các bé trai từ hai tuổi trở xuống tại Bêlem và vùng lân cận. Đó là một tội ác ghê tởm, phản ánh sự đối nghịch sâu xa giữa ánh sáng và bóng tối, giữa Thiên Chúa của sự sống và con người bị quyền lực làm mù quáng.
Thánh sử Matthêu đã liên kết biến cố này với lời ngôn sứ Giêrêmia:
“Ở Rama, vẳng nghe tiếng khóc than rền rĩ:
tiếng bà Rakhen khóc thương con mình
và không chịu để cho người ta an ủi,
vì chúng không còn nữa” (Mt 2,18).
Tiếng khóc của các bà mẹ Bêlem vang vọng qua dòng lịch sử, trở thành biểu tượng cho nỗi đau của mọi người mẹ mất con, cho bi kịch của nhân loại khi sự sống bị chà đạp.
3. Các Anh Hài – chứng nhân không lời
Các Thánh Anh Hài không rao giảng, không làm phép lạ, không tuyên xưng đức tin bằng lời nói. Thế nhưng, các em lại là những vị tử đạo đích thực, vì đã chết thay cho Đức Kitô. Các em đã đổ máu vì Chúa trước cả khi Chúa có thể tự mình lên tiếng.
Thánh Augustinô gọi các em là “những bông hoa đầu mùa của Hội Thánh”. Các em chết vì Đức Kitô, dù không biết mình chết cho ai. Chính sự vô tội ấy lại làm cho cuộc tử đạo của các em trở nên tinh tuyền và cao cả.
4. Sứ điệp cho hôm nay
Lễ Các Thánh Anh Hài không chỉ là ký ức về một biến cố đau thương trong quá khứ, mà còn là lời chất vấn mạnh mẽ cho thời đại hôm nay. Khi nào con người vì tham vọng, quyền lực, ích kỷ hay tiện lợi mà chối bỏ, loại trừ hoặc hủy hoại sự sống, thì khi ấy bóng dáng của Hêrôđê vẫn còn hiện diện.
Đồng thời, các Thánh Anh Hài cũng nhắc nhở chúng ta rằng Thiên Chúa luôn đứng về phía những kẻ bé mọn, yếu đuối và không có tiếng nói. Máu của các em không vô ích; nó trở thành hạt giống gieo vào lòng Hội Thánh, kêu gọi nhân loại biết tôn trọng sự sống và bảo vệ phẩm giá con người ngay từ giây phút đầu tiên.