Quản thủ văn khố Bộ ngoại giao Tòa Thánh, ông Johan Ickx tuyên bố rằng Đức Giáo hoàng Piô XII cũng giống như Oskar Schindler (1908-1974) về phương diện cứu vớt người Do thái và đáng được Viện Yad Vashem ở Jerusalem tưởng niệm diệt chủng Do thái truy tặng tước hiệu “Người công chính giữa muôn dân nước”.
Ông Johan Ickx, người Hòa Lan, cho biết như trên trong cuộc phỏng vấn dành cho tuần báo “Famiglia Cristiana”, Gia đình Kitô, số ra ngày 27/1/2021 vừa qua tại Italia. Ông nói đến khoảng 2.800 thư xin cứu giúp người Do thái được gửi đến Đức Giáo hoàng Piô XII và tổng cộng 4.800 người Do thái được giúp đỡ. Các văn kiện này được gộp thành bộ hồ sơ với tựa đề “Người Do thái”; đây là một điều ngoại lệ, vì các hồ sơ văn khố tại Phủ Quốc vụ khanh Tòa Thánh, phân bộ ngoại giao, vẫn được xếp theo tên quốc gia.
Ông Johan Ickx cũng nói rằng Tòa Thánh liên tục và tích cực tìm các phương thế và con đường, qua Phủ Quốc vụ khanh, để cứu vớt sinh mạng của người Do thái bao nhiêu có thể. Công trình này được tiến hành với sự khách quan và theo sự thận trọng ngoại giao của Vatican. Vì thế thật là sai lầm khi nói rằng Đức Giáo hoàng Piô XII đứng về phía Đức quốc xã. Toàn bộ các văn kiện dưới triều đại Đức Giáo hoàng Piô XII, từ năm 1939 đến 1948 đã được biến dành dạng kỹ thuật số (digital) và có thể tham khảo. Ông Ickx khẳng định rằng: “Chúng tôi đã đặt tất cả các hồ sơ và văn kiện để các học giả có thể tham khảo và sẽ tiếp tục thi hành việc này với tất cả sự minh bạch”.
Trước đây, việc công bố một số tài liệu của giáo triều, do ông Johan Ickx hồi tháng Ba năm ngoái (2020) bị Rabbi trưởng Riccardo Di Segni của Roma phê bình là “tin giật gân” và cho rằng Vatican đã không làm gì để ngăn cản 28 toa xe lửa với 1.022 người Do thái bị Đức quốc gia chở đi khỏi Roma đến nơi lưu đày, trong các trại tập trung.
Hồi đầu tháng Ba năm ngoái, Văn khố của Tòa Thánh về triều đại Đức Giáo hoàng Piô XII đã được mở cho các học giả đến nghiên cứu, nhưng chỉ 1 tuần sau khi mở, Văn khố lại bị đóng vì đại dịch Covid-19.
(KNA 27-1-2021)
