Hiệp hành trong giáo dục đức tin: Sứ mạng của người giáo lý viên

NĂM THÁNH 2025, THỜI SỰ GIÁO HỘI HOÀN VŨ

Hiệp hành trong giáo dục đức tin: Sứ mạng của người giáo lý viên

Khi Giáo hội hoàn vũ đã chính thức bước vào giai đoạn thực thi những định hướng quan trọng rút ra từ Thượng Hội đồng Giám mục về hiệp hành, một sự kiện đặc biệt mang ý nghĩa sâu sắc đang diễn ra tại Roma ngày 26-27 tháng 9 này: Năm Thánh dành cho các Giáo lý viên.

Đây không chỉ là thời khắc để tôn vinh sự dấn thân âm thầm của những người truyền lửa đức tin, mà còn là điểm dừng để mỗi giáo lý viên nhìn lại và tái định vị vai trò của mình trong hành trình hiệp hành của toàn thể Dân Chúa.

(Nguồn: Vatican News)

1. Hiệp hành – Tinh thần của một Giáo hội mới

Hiệp hành không phải là một chiến lược mục vụ mới, mà là sự trở về với bản chất sâu xa của Giáo hội, phản chiếu chính mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi.

  • Trong Ba Ngôi, Cha, Con và Thánh Thần luôn hiệp thông trọn vẹn, cùng tham gia vào công trình sáng tạo và cứu độ.

  • Một Giáo hội hiệp hành chính là một cộng đoàn biết cùng nhau bước đi, cùng nhau lắng nghe tiếng Chúa Thánh Thần đang hành động nơi mỗi người, lắng nghe nhau và lắng nghe những dấu chỉ của thời đại.

Điều này đòi hỏi một sự chuyển đổi văn hóa, cơ chế và tâm thức sâu sắc, từ mô hình “một chiều” sang mô hình “cùng tham gia, cùng trách nhiệm”.

Ba từ khóa định hướng cho tiến trình hiệp hành:

  • Hiệp thông: nền tảng, xuất phát từ sự hiệp nhất với Ba Ngôi Thiên Chúa.

  • Tham gia: phương thức, mọi thành phần Dân Chúa đều được mời gọi đóng góp.

  • Sứ vụ: mục đích, để Giáo hội làm chứng cho Tin Mừng hữu hiệu hơn.

Giờ đây, Giáo hội không còn dừng ở lý thuyết, mà cần biến những định hướng này thành hành động cụ thể trong giáo xứ, gia đình và lớp giáo lý. Và chính giáo lý viên là tuyến đầu trong việc biến giáo dục đức tin thành hành trình hiệp hành thực sự.

2. Giáo lý viên và thách đố thời đại

Đức Giám mục John Persaud (Phó Chủ tịch HĐGM Antilles) cho biết:

  • Sau đại dịch Covid-19, việc đưa các em trở lại học giáo lý trực tiếp là một thách thức lớn.

  • Các giáo xứ phải kết hợp dạy trực tiếp và trực tuyến, đồng thời khuyến khích mô hình giáo lý loan báo Tin Mừng căn bản (kerygmatic catechesis) trong gia đình.

Điều này phù hợp với Tài liệu Hướng dẫn Giáo lý mới (Directorium pro Catechesi), vốn nhấn mạnh:

“Giáo lý phải trở thành một lời loan báo sự cứu rỗi, có khả năng chạm đến trái tim của những người trẻ.”

3. Giáo lý viên – Cầu nối giữa Giáo lý và Hiệp hành

  • Giáo lý (theo Catechesi tradendae): “một nền giáo dục trong đức tin của trẻ em, người trẻ và người lớn”.

  • Đức tin được ban trong Bí tích Rửa tội, và được nuôi dưỡng qua một phương pháp sư phạm liên tục, hữu cơ và có hệ thống gọi là giáo lý.

Giáo lý chuyển giao kho tàng đức tin:

  • Mặc khải nơi Đức Giêsu Kitô (Thánh Kinh).

  • Thực hành qua nhiều thế kỷ (Thánh Truyền).

Ở chiều ngược lại, hành trình hiệp hành là lộ trình để Dân Chúa cùng nhau lắng nghe và phân định tiếng nói của Thánh Thần hôm nay.

Và giáo lý viên chính là chiếc cầu nối giữa hai chiều kích này.

Tài liệu Directorium pro Catechesi khẳng định:

“Giáo lý viên là chứng nhân và người đồng hành.”

4. Câu chuyện Emmau – Mô hình giáo dục đức tin

Câu chuyện hai môn đệ Emmau (Lc 24,13-35) cho thấy một mô hình đào tạo đức tin:

  1. Đồng hành và hỏi han: Giáo lý viên đi vào đời sống thực của người học, như Chúa Giêsu hỏi: “Điều gì đang xảy ra? Bạn nghĩ gì? Bạn cảm thấy thế nào?”.

  2. Lắng nghe: không phán xét, không phân tích, chỉ đón nhận câu chuyện cuộc đời người học.

  3. Kết nối với Lời Chúa và Truyền thống: giúp nhận ra sự hiện diện của Chúa trong hoàn cảnh hiện tại.

  4. Cộng đoàn và hiệp thông: giáo lý được sống trong bối cảnh cộng đoàn; đức tin giải thoát con người khỏi cô lập, đưa vào hiệp thông.

Cuối câu chuyện, các môn đệ đã hoán cải, đổi hướng, và được chuẩn bị để ra đi loan báo Tin Mừng.

5. Giáo lý viên – Tác nhân của một Giáo hội Hiệp hành

Trong thông điệp gửi các giáo lý viên Antilles, Đức Giám mục John Persaud nhấn mạnh:

  • Giáo lý viên được mời gọi trở thành tác nhân của một Giáo hội Hiệp hành.

  • Đây là vinh dự chứ không phải gánh nặng: cộng tác với Thánh Thần để hình thành các tế bào sống động trong Thân Thể Chúa Kitô.

  • Muốn thế, giáo lý viên cần là người của hiệp thông và cầu nguyện, biết khám phá những phương thế mới để nuôi dưỡng tình thân mật với Chúa Kitô, tha nhân và công trình tạo dựng.

Ngài mời gọi:

“Chúng ta hãy bắt đầu bước đi trên hành trình này, nơi mỗi người cảm thấy mình thuộc về ngôi nhà chung của chúng ta, nơi họ có thể được chữa lành, nở hoa và lớn lên, và cùng nhau phục vụ toàn thể thế giới của con người và môi trường tự nhiên.”

6. Kết luận

Tháng 9 năm nay là lời mời gọi mỗi giáo lý viên sống trọn vẹn sứ mạng của mình trong dòng chảy hiệp hành của Giáo hội – với khiêm tốn, lắng nghe, dấn thân và tình yêu.

Như lời Đức Thánh Cha Phanxicô gởi đến các giáo lý viên Việt Nam dịp lễ Chân phước Anrê Phú Yên (26/7 vừa qua):

“Nhờ chính lời dạy dỗ và gương sống của các con mà biết bao thiếu nhi và người trẻ được dẫn vào tình bạn với Chúa Giêsu. Hãy giữ cho di sản đức tin, gia đình và văn hóa luôn sống động, tự tin và vui mừng khi chia sẻ chúng.”