Cuộc họp báo của Thượng Hội đồng chiều ngày 17/10/2023 nêu bật các vấn đề được các thành viên Thượng Hội đồng thảo luận, bao gồm thừa tác vụ của các Giám mục, vai trò của phụ nữ, những sửa đổi có thể có của Bộ Giáo luật và sự đóng góp của giáo dân. Một nữ tham dự viên nói rằng “vấn đề chức linh mục cho nữ giới là vấn đề chỉ một số ít người quan tâm và điều đó không phản ánh nhu cầu của phụ nữ ngày nay”.Vatican News
Tham dự họp báo có 4 khách mời là Đức Hồng y Cristobal Lopéz Romero, Tổng giám mục của Rabat; Đức Giám mục Anthony Randazzo, Giám mục Broken Bay của Úc và Chủ tịch Liên đoàn các Hội đồng Giám mục Công giáo Châu Đại Dương; và Giáo sư Renée Köhler-Ryan và tu sĩ Dòng Tên người Nigeria Agbonkhianmeghe Emmanuel Orobator, thuộc số những nhà thần học nổi tiếng nhất ở cấp độ quốc tế.
Sửa đổi có thể có đối với Bộ Giáo Luật
Ông Paolo Ruffini, Chủ tịch Ủy ban Thông tin của Đại hội Thượng Hội đồng Giám mục thứ 16, cho biết trong các ngày 15 và 16/10/2023 các tham dự viên đã thảo luận về các chủ đề được dự kiến trong Phần B2 của “Tài liệu làm việc” về “đồng trách nhiệm trong sứ mạng”. “Đồng trách nhiệm” là từ được đề nghị đưa vào để thay thế từ “cộng tác” trong Giáo luật, là tài liệu được yêu cầu “xem xét lại”.
Việc sửa đổi không phải là một cuộc cách mạng mà là một sự tiến hóa. Đức cha Randazzo, một luật sư giáo luật, nhấn mạnh rằng “Tất nhiên là chính luật pháp có thể thay đổi khi nhu cầu của Giáo hội đã được chuẩn bị cho sự thay đổi”. Ngài nói rằng một số khía cạnh của luật “có thể được điều chỉnh tùy theo nhu cầu của các cộng đồng, tình huống và hoàn cảnh cụ thể”.
Chức nữ phó tế và vai trò của phụ nữ
Về chủ đề các cải cách, các tham dự viên Đại hội đồng đã thảo luận về khả năng mở chức phó tế cho phụ nữ, trước tiên làm rõ “bản chất của chức phó tế”.
Về vai trò của phụ nữ trong Giáo hội, tiến sĩ Ruffini nói rằng “chúng ta đã được nhắc rằng Chúa Giêsu đã liên kết phụ nữ với nhóm người đi theo Người” và “câu hỏi được đặt ra là liệu có thể hình dùng được rằng những người phụ nữ, những người đưa ra lời công bố đầu tiên về Chúa Phục sinh, không thể giảng lễ”. Ông nói tiếp: “Người ta cũng nói rằng khi phụ nữ có mặt trong các hội đồng mục vụ, các quyết định sẽ thực tế hơn và cộng đoàn sáng tạo hơn”. Ông giải thích với một câu tục ngữ được trích dẫn trong hội trường: “Khi bạn muốn nói về điều gì đó, hãy tổ chức hội nghị của các ông, nhưng nếu bạn muốn làm điều gì đó, hãy tổ chức hội nghị phụ nữ”.
Tuy nhiên, mặc dù vai trò của phụ nữ trong Giáo hội là trọng tâm của cuộc thảo luận, nhưng chắc chắn đây không phải là vấn đề duy nhất hoặc thậm chí chiếm ưu thế, cũng như vấn đề chức linh mục của phụ nữ cho đến nay vẫn chưa chiếm ưu thế.
Giáo sư Köhler-Ryan mô tả những câu hỏi như vậy giống như một “vấn đề nhỏ” không nhất thiết phản ánh nhu cầu thực sự của phụ nữ ngày nay. Bà nói: “Tôi nghĩ rằng có quá nhiều sự nhấn mạnh vào vấn đề này [về việc truyền chức linh mục cho phụ nữ]”. “Và điều xảy ra khi chúng ta tập trung quá nhiều vào câu hỏi này là chúng ta quên mất những gì phụ nữ trên toàn thế giới cần nhất”, bao gồm nhà ở, thực phẩm, quần áo và tương lai cho con cái họ. “Tôi muốn họ có một tương lai, một tương lai nơi họ được chào đón vào Giáo hội, và mọi người họ biết và yêu thương đều được chào đón vào Giáo hội”.
Giáo dân, linh mục, giám mục
Các báo cáo của các nhóm và các phát biểu cá nhân cũng tập trung vào các vấn đề khác: tầm quan trọng của giáo xứ (“nơi không phải là trạm phục vụ mà là nơi hiệp thông”) và của cộng đoàn; các thừa tác vụ giáo dân, những điều “không phải là giải pháp thay thế cho việc thiếu linh mục” và “không nên bị giáo sĩ hóa”; và về việc phục vụ của các linh mục, những người không thể thiếu đối với các cộng đoàn những người đã được rửa tội.
Theo cô Sheila Pires, thư ký của Ủy ban thông tin, vào sáng thứ Ba, các tham dự viên cũng tập trung thảo luận về thừa tác vụ của giám mục, người có thể được coi như một người cha, người đồng hành cùng các tín hữu và bày tỏ tình yêu và sự quan tâm.
Cô Pires nói rằng giám mục phải thúc đẩy đối thoại liên tôn và đại kết, ngài phải quản lý các khía cạnh tài chính, kinh tế và pháp lý… Và để các giám mục không bị gánh nặng bởi những vấn đề như vậy, có đề xuất rằng, theo “phong cách hiệp hành”, ngài có thể nhận được sự giúp đỡ từ các cộng tác viên và chuyên gia.
“Giám mục cần hiểu rằng một mình ngài không phải là giáo phận. Ngài không thể tự mình làm mọi việc, nhưng cần sự giúp đỡ”.
Đại hội cũng xem xét việc đào tạo tiếp tục (thường huấn) cho các giám mục và mối quan hệ giữa các giám mục và giáo sĩ cũng như với các giám mục mới, đồng thời nhấn mạnh thực tế là các giám mục không nên tránh lắng nghe các nạn nhân bị lạm dụng; ngược lại, phải có thời gian và không gian để lắng nghe họ.
Nửa chặng đường
Nhiều điểm và nhiều chủ đề đã được thảo luận. Tuy nhiên, Đại hội không đưa ra kết luận về những câu hỏi này, ít nhất là không phải trong giai đoạn đầu tiên này, điều mà Đức Hồng Y López Romero nói rõ rằng chỉ là một nửa chặng đường đã bắt đầu vào tháng 10/2021 và sẽ tiếp tục vào năm 2024. Ngài nói: “Ở giai đoạn này, chúng ta không nên mong đợi những đề xuất. Chúng ta vẫn còn ít nhất một năm làm việc và tôi gần như chắc chắn rằng chúng ta sẽ có ‘bài tập về nhà’ để làm. Sau đó chúng ta sẽ rút ra kết luận để đưa ra những đề xuất cụ thể hơn”.
