1. Quê hương và thời niên thiếu
Thánh Gioan chào đời khoảng năm 347 tại Antiôkia (Syria ngày nay). Ngài xuất thân trong một gia đình Kitô hữu đạo đức; thân mẫu là bà Anthusa – một phụ nữ quả phụ đạo hạnh, có ảnh hưởng lớn trên đời sống đức tin của Gioan. Ngay từ nhỏ, Gioan đã tỏ ra thông minh xuất chúng, được học hành bài bản về hùng biện, triết học và Kinh Thánh.
2. Cuộc sống khổ tu và đào tạo thiêng liêng
Sau khi lãnh nhận phép Rửa Tội, Gioan chọn đời sống ẩn tu, chuyên tâm cầu nguyện và khổ chế trong sa mạc. Nhiều năm ẩn tu giúp ngài đào sâu đời sống nội tâm, nhưng sức khỏe suy yếu khiến ngài phải trở về thành Antiôkia. Sau đó, Gioan được thụ phong linh mục năm 386.
3. Nhà giảng thuyết lừng danh
Trong vai trò linh mục tại Antiôkia, Gioan nổi bật với tài hùng biện phi thường. Lời giảng của ngài vừa rõ ràng, vừa thấm nhuần Lời Chúa, lại đầy nhiệt huyết và sức mạnh thuyết phục. Ngài mạnh mẽ kêu gọi sám hối, sống công bình, bác ái, chống lại những thói xấu xã hội và cả sự lạm quyền của giới cầm quyền. Chính vì thế, dân chúng yêu mến gọi ngài là “Kim Khẩu” (Chrysostomus), nghĩa là “miệng vàng”.
4. Giám mục Constantinopolis
Năm 397, Gioan được chọn làm Giám mục Constantinopolis – thủ đô Đông Đế quốc Rôma. Trên cương vị mới, ngài can đảm cải cách kỷ luật Giáo hội, chỉnh đốn hàng giáo sĩ, khuyên dạy dân chúng sống đạo đức, đồng thời bênh vực người nghèo khổ. Ngài dám thẳng thắn phê bình đời sống xa hoa và tham vọng chính trị của hoàng hậu Eudoxia cùng triều đình. Chính sự can đảm này khiến ngài bị chống đối dữ dội.
5. Lưu đày và cái chết
Vì lòng trung thành với Tin Mừng, Gioan bị hoàng hậu và một số giám mục ganh ghét tìm cách lưu đày nhiều lần. Cuộc hành trình đày ải gian khổ, kiệt sức đã đưa ngài đến cái chết ngày 14 tháng 9 năm 407, khi miệng vẫn còn thốt lên: “Tạ ơn Thiên Chúa trong mọi sự.”
6. Giáo huấn và di sản
Thánh Gioan Kim Khẩu để lại một kho tàng phong phú các bài giảng, thư từ, chú giải Kinh Thánh, trở thành gia sản thiêng liêng quý báu của Hội Thánh. Ngài được tôn phong là một trong bốn Tiến sĩ vĩ đại của Giáo hội Đông phương, cùng với Thánh Basiliô Cả, Thánh Grêgôriô Nazianzô và Thánh Athanasiô.
7. Lời nhắn nhủ
Thánh Gioan Kim Khẩu là gương mẫu của một mục tử nhiệt thành, can đảm rao giảng sự thật, sống khó nghèo và yêu thương người bé nhỏ. Lời giảng của ngài vẫn còn vang vọng hôm nay, mời gọi chúng ta sống trung thành với Tin Mừng trong mọi hoàn cảnh.
Lời nguyện:
Lạy Chúa, Chúa đã ban cho Thánh Gioan Kim Khẩu ơn khôn ngoan và can đảm để rao giảng Tin Mừng. Xin cho chúng con cũng biết say mê Lời Chúa, sống trung tín với đức tin, và can đảm làm chứng cho sự thật. Nhờ Đức Kitô, Chúa chúng con. Amen.