Uỷ Ban Giáo Dân/ HĐGMVN
Uỷ Ban Giáo Dân Giáo Tỉnh Sài Gòn
TƯỜNG THUẬT HAI NGÀY THƯỜNG HUẤN
ỦY BAN GIÁO DÂN GIÁO TỈNH SÀI GÒN
Bà Rịa, Vũng Tàu ngày 22,23-2-2022
Quý tham dự viên từ chín trong tổng số mười Giáo phận thuộc Giáo tỉnh Sài Gòn đến nhà thờ Bãi Dâu thành phố Vũng Tàu tham dự cuộc thường huấn của Ủy ban Giáo dân (UBGD) năm 2022. Sau lời chào mừng, ban tổ chức giới thiệu thành phần tham dự: Đức cha Giuse Trần Văn Toản – Chủ tịch UBGD, quý thành viên ban tổ chức và tất cả quý tham dự viên từ chín giáo phận thuộc Giáo Tỉnh Sài Gòn (vắng Giáo phận Phan Thiết vì trục trặc phút cuối). Từ chia sẻ trong cảm thức đức tin, làm sao cho Tin Mừng được đến với mọi người, ban tổ chức nhắc lại việc gửi tài liệu mỗi tháng của Ban nghiên huấn và tài liệu ấy được tổng hợp lại, in thành tập gửi đến UBGD của từng Giáo phận cũng như gửi tận tay quý tham dự viên.
Đức Cha Giuse Chủ tịch UBGD thánh hóa cuộc thường huấn và ngỏ lời mong cuộc gặp gỡ được mang đậm tính hiệp hành. Gặp gỡ – lắng nghe – phân định, nói lên tinh thần của UBGD cùng Giáo hội Việt Nam và Giáo hội toàn cầu hướng về Hội Thánh hiệp hành.
Từ trong nội quy của UBGD đã cho thấy tính hiệp hành, mọi cuộc gặp gỡ luôn bao gồm các linh mục, giáo dân cả nam và nữ từ các giáo tỉnh, ước mong tính hiệp hành được lan tỏa. Việc lắng nghe được thực hiện qua buổi tọa đàm trong chương trình lắng nghe nhau. Bốn yếu tố chính trong chương trình: thứ nhất có sự hiện diện của Chúa Thánh Thần; thứ nhì tính cộng đoàn của Hội Thánh qua Bí tích Rửa Tội đã được lãnh nhận; thứ ba sứ vụ của Giáo hội được Đức Thánh Cha Phan-xi-cô nhấn mạnh là sứ vụ loan báo Tin Mừng; cuối cùng là cách nhìn về ngày cánh chung để hướng về đời sau, để thấy ý nghĩa trong mọi việc làm ở cuộc sống trần gian này.
2. Toạ đàm
Đức cha nhắn nhủ: Cuộc gặp gỡ hôm nay là hồng ân Chúa ban, chúng ta đón nhận hồng ân của Chúa từ đó làm giàu cho các mối tương quan. Tận dụng thời gian quý hiếm của cuộc gặp gỡ này, còn gì có thể giúp đỡ nhau thì cố gắng thực hiện, biểu lộ lòng tri ân, hiệp hành đem lại lợi ích cho Giáo hội, Giáo phận. Sau đây là một vài chia sẻ trong cuộc tọa đàm:
1) Giáo phận Cần Thơ: Có nhận được tài liệu, hằng năm Giáo phận vẫn tổ chức huấn luyện và sử dụng tài liệu. Thật ra khi có huấn luyện thì mới chia sẻ và sử dụng tài liệu, còn bình thường thì chưa.
2) Giáo phận Đà Lạt: Về cách tổ chức buổi thường huấn phù hợp và tài liệu có nhận nhưng ít đọc, công lao của UBGD và Ban Nghiêm Huấn rất lớn nhưng chưa được đọc, ước chi có những bài suy niệm, bài học đơn sơ phổ biến trên Website hoặc YouTube thì thuận tiện hơn. Số liệu thống kê thấy truyền giáo chùn xuống, Đức Thánh Cha nhận ra vấn đề. Vậy việc phổ biến tài liệu cho mọi người, mong có thể phổ biến nhẹ nhàng, rộng rãi hợp thời đại qua phương tiện công nghệ phù hợp.
3) Giáo dân thuộc Giáo phận Cần Thơ chia sẻ: Rất mong nhân sự của các giáo phận cũng như tham dự viên của các cuộc thường huấn được ổn định để công việc đạt hiệu quả. Ngoài ra, cách thức liên lạc có thể thực hiện qua nhóm Zalo để mọi người trao đổi thông tin với nhau nhanh chóng, và khi cần giao nhiệm vụ thì cũng thuận tiện. Hơn nữa, tài liệu của Ủy ban cần phổ biến đa phương tiện để mọi người dễ tìm, dễ tiếp cận hơn.
4) Chú Vui, 75 tuổi, chia sẻ: Chú viết bài ngắn và chú không thấy ai phản hồi và chưa biết nên viết cái gì tiếp theo? Không ai không học, nhu cầu học hỏi vô cùng quan trọng. Học cần có mục đích, phương pháp và ý chí. Dù thế nào vẫn phải học, phải xác tín vị trí của mình. Ngày Chúa nhật giáo dân đi lễ để làm gì, hỏi dự tòng, đi được ơn ích gì không, ơn ích cho xã hội không, mấy người trả lời được? Học hết sức cần thiết, nên cần xem lại mình muốn gì, mình yêu việc mình làm hay không. Ví dụ: hiểu biết thánh lễ ít, thì tại sao không học?
5) Một thành viên thuộc Hội tông đồ giáo dân Giáo phận Đà Lạt chia sẻ: Dù chưa đọc nhưng tài liệu nhưng tin là hữu ích, giáo dân không lười, chỉ xin Đức Giám Mục tư vấn cho cha sở để ngài phổ biến tài liệu nếu không thì không đến tay giáo dân, có thể tài liệu còn đọng lại ở nhà xứ. Đồng tình với ý kiến từ bác ở Cần Thơ, trong 22 hội tông đồ giáo dân, để khơi dậy hồn tông đồ, cần có trang mạng để có thông tin soạn bài cho nhanh cho dễ.
6) Một giáo dân khác chia sẻ: Bác theo dõi trên YouTube chương trình giờ kinh tối gia đình của Giáo phận Long Xuyên trong thời gian dịch bệnh Covid. Bác có tham dự giờ kinh hằng tuần, bác cảm nhận có sự hiện diện của Đức Giám Mục, của các thầy thì giúp ích rất lớn đến giờ kinh tối và đời sống đức tin trong gia đình.
7) Một giáo dân khác có nhận xét và góp ý về tài liệu: Con cảm thấy rất biết ơn và ao ước các bài dành cho giáo dân làm sao cho cô đọng và dễ hiểu; tán đồng việc đưa tài liệu lên mạng, dầu sao cũng có điều kiện tham khảo về lâu dài; thật ra việc gặp gỡ chung chung rất tốt nhưng khi về giáo phận nhà thì lại có hướng riêng của Ban Hành Giáo, xin có đường hướng chung.
3. Những ý kiến chia sẻ của Ban tổ chức:
Cha thư kí chia sẻ: câu chuyện như báo Hiệp thông, chia sẻ trăn trở khi chưa biết được người đọc có đọc không hay chỉ lướt qua, vẫn bế tắc, vẫn thấy cần có tài liệu để người cần có thể cầm trên tay nghiên cứu. Thời cuộc bây giờ, mọi nhu cầu thay đổi nhanh, bên cạnh đó, Ban Nghiên Huấn chưa nhận được phản hồi. Ở Giáo phận Phú Cường, cha thực hiện in trên trang Mục vụ Giáo dân trong tài liệu tĩnh tâm linh mục, và in trên tờ Lời Chúa gửi giáo dân đọc. Vấn đề bế tắc là làm sao để đọc giả đọc khi văn hóa đọc đang bị mai một.
Cha Phó chủ tịch góp ý thêm rằng nên lưu trữ những tài liệu này qua tập tài liệu để khi cần có thể tra cứu, khi xem qua các gợi ý được đề cập trong tài liệu thì có ngay tài liệu tham khảo rất thuận tiện.
Cha thư kí chia sẻ: Đã có hai nguồn trực tuyến đăng tải tài liệu là trang mạng của HĐGMVN, trên đó có đường truyền dẫn đến UBGD và nguồn thứ hai là trang “KITÔ HỮU GIÁO DÂN” http://www.geocities.ws/kthgd/ cha Liêm đã đăng các bài viết thường huấn.
Cha Phó chủ tịch khơi gợi lại đề xuất đã từng nhận được từ sau khóa thường huấn năm 2020 là có nhu cầu được gửi tài liệu tham khảo giúp thường huấn tại giáo phận và những tài liệu này thực sự là những tài liệu tham khảo giúp huấn luyện tông đồ giáo dân.
Đức cha Chủ tịch ghi nhận: như là một bữa tiệc, chúng ta chọn tài liệu mình cần, mình thích như chọn một món ăn trên bàn tiệc vậy.
Điều quan trọng là phổ biến, từ giáo phận đến các giáo xứ, từ cha xứ đến giáo dân. Vai trò của cha xứ là rất quan trọng trong việc phổ biến này. Tài liệu in ngoài gửi đến quý Đức cha thì sẽ còn được gửi cho cha quản hạt. Ở Giáo phận Bùi Chu, Đức cha còn ngỏ lời gửi tài liệu trực tiếp đến ngài.
Các cha xứ biết được nhu cầu của Tông đồ giáo dân, các ngài biết trình độ của dân xứ, ngài biết xào nấu cho vừa vị của dân xứ.
Về nhu cầu, như chú Vui nói về nhu cầu phải học, thường huấn hằng tháng, và phải khơi gợi ý thức, nhu cầu học hỏi của mình.
Cha Tổng thư kí tiếp lời Đức cha, tất cả các tháng trong năm đều có gửi bài. Cha gửi quý Cha đặc trách tại các Giáo phận và gửi trên trang mạng. Cha thư kí sẽ lưu ý phổ biến địa chỉ trang mạng nhiều hơn như hai địa chỉ đã nêu ở trên.
Đức cha ghi nhận mong muốn luân phiên địa điểm tổ chức cuộc thường huấn và Cha thư kí cho biết thêm về việc tổ chức sao cho đảm bảo các tiêu chí về nơi sinh hoạt, công tác ẩm thực và thỏa tâm lý thích điểm đến vì là nơi thu hút và ở trung tâm thuận tiện việc di chuyển.
Cha Phó chủ tịch điểm danh các tham dự viên, là thành viên Hội đồng Mục vụ Giáo xứ, hội đoàn như: Khôi Bình, Giới trẻ con Đức Mẹ, Legio, Cursillo, Mến Thánh Giá tại thế, Huynh đoàn Đaminh, Phan-sinh tại thế, Liên minh Thánh Tâm, gia đình cùng theo Chúa, gia đình phạt tạ Thánh Tâm… để nhận thấy sự đa dạng trong ơn gọi riêng của các tham dự viên trong bầu khí Hội Thánh hiệp hành của buổi tọa đàm.
4. Sinh hoạt Giáo tỉnh, linh mục và giáo dân đại diện UBGD từng giáo phận (GP) chia sẻ về sinh hoạt tại giáo phận và đóng góp ý kiến:
1) GP. Cần Thơ, cha đặc trách cho biết hằng năm tại Giáo phận tổ chức bốn khóa huấn luyện, mỗi khóa diễn ra trong hai ngày huấn luyện cho khoảng 500 thành viên thuộc Hội đồng mục vụ, Ban thường vụ, Ban điều hành đến từ bảy giáo hạt trong giáo phận, với chủ đề: sống chủ đề năm mục vụ của Hội đồng Giám mục Việt Nam, Học thuyết Xã hội Công giáo và bổ sung kiến thức cần cho tham dự viên.
2) GP. Phú Cường, với 109 giáo xứ, khoảng 140,000 giáo dân, cuối 2020 đã thực hiện bầu lại toàn bộ Hội đồng mục vụ của các giáo xứ, tuy nhiên do dịch bệnh Covid nên không tổ chức sinh hoạt, huấn luyện mà chỉ có giao lưu các hạt. Trong thời gian dịch bệnh vừa qua, hoạt động bác ái nổi lên mãnh liệt. Sống trong mùa dịch việc làm bác ái nổi bật giúp cho các hội đoàn sống, giáo hội sống mạnh mẽ, đặc biệt việc bác ái đã lôi kéo được mọi người tham gia dù đạo hay không. Nhờ đó hoạt động hội đoàn vẫn phát triển khá tốt, qua dịch người ta cảm nghiệm tinh thần đạo Công giáo, dịp để thấy mọi người, cả xã hội đánh giá chúng ta và thấy tinh thần hiệp hành rõ và đẹp nhất. Về góp ý, trước giờ tổ chức thường huấn, các hội đoàn ít, lần này hội đoàn tham dự khá nhiều, vậy làm sao để sự hiện diện của các hội đoàn có tiếng nói rõ rệt, ví dụ như có câu hỏi dành riêng và mời phát biểu để tất cả cảm thấy mình là thành phần sống động, không phải vai phụ.
3) GP. Mỹ Tho, vị đại diện tạ ơn Chúa vì cuộc thường huấn tuyệt vời, cũng giống như GP. Phú Cường, tại GP. Mỹ Tho cũng có các sinh hoạt bác ái nhờ các đoàn thể đã mạnh dạn đi phân phối thực phẩm, thể hiện tính cách gắn kết để Hội đồng mục vụ làm việc. Vị đại diện xin Đức cha giúp tác động để quý cha sở đi sâu sát hơn, nhờ đó sinh hoạt được hiệu quả hơn nữa, mở ra phương hướng hiệp hành. Tại các giáo xứ, UBGD còn xa rời, chưa đi sâu sát, cần làm sao để cha sở nắm bắt, cổ võ vai trò của UBGD.
4) GP. Vĩnh Long, tổ chức được đại hội quới chức cấp tỉnh trước dịch, đi thăm ban mới, trong nhiệm kì 5 năm. Tôi nhận tài liệu, thích mục 5 trong tài liệu, vì trước giờ bầu tự nhiên không có tiêu chuẩn, cách thức. Chủ đề 12 tháng của các bài thường huấn, xin rõ chủ đề của từng tháng. Vai trò hiệp hành chưa thực hiện được vì nhà thờ mới sinh hoạt lại tuần trước.
5) TGP Sài Gòn, vị đại diện cho hay, tông đồ giáo dân sinh hoạt hằng tháng cùng cha đặc trách, có huấn luyện cho ‘leaders’, ngoài Hội đồng mục vụ giáo xứ và các hội đoàn còn có thêm khối di dân và người nước ngoài, sinh hoạt luôn nhấn mạnh việc tôn trọng và lắng nghe. Sau buổi tọa đàm tối hôm qua (ngày 1), thiết nghĩ cần có phần thực thi sau thường huấn để có thể thấy hoa trái.
6) GP. Long Xuyên, UBGD GP có ba cha phụ trách, có ban điều hành cấp giáo phận, giáo hạt, giáo xứ. Hội đồng mục vụ trong toàn GP được Đức cha bổ nhiệm, tổ chức huấn luyện cho Ban thường vụ, sử dụng tài liệu, chắt lọc, kết hợp với hoàn cảnh cụ thể huấn luyện hằng năm, tổ chức sinh hoạt mừng thánh bổn mạng Phê-rô Quý và Emmanuel Phụng, mừng xuân… Về chủ đề hiệp hành cũng có ủy ban riêng, có bài học, câu hỏi gọn đăng tải trên website, có giáo xứ đăng tải trên facebook của giáo xứ để mọi người cùng đọc. Đánh giá sinh hoạt cuộc thường huấn lần này giờ giấc tốt, nhưng xin gợi ý thay đổi địa điểm trong tương lai, kêu gọi các GP đăng cai. Để nhờ đó các hội viên được biết văn hóa, sinh hoạt, cơ sở, và nhất là gây ý thức cho địa phương mình tới về UBGD.
7) GP. Đà Lạt, Đức giám mục và linh mục nhận thấy vai trò và quan tâm Hội đồng mục vụ giáo xứ. Giáo phận có tổ chức tĩnh tâm, thánh lễ và gửi tài liệu. Linh mục đại diện giáo phận cảm thấy ấn tượng với sinh hoạt dù tham gia lần đầu. Cha chia sẻ trăn trở về người dân tộc, trong số khoảng 410,000 giáo dân trong địa phận thì có hơn 1600 là người anh em dân tộc thượng, những anh em kiến thức tuy yếu nhưng được bù lại về tinh thần. Về góp ý với UBGD thì cha đặc trách chia sẻ cảm nhận cuộc thường huấn diễn ra tuyệt vời, đồng tình ý kiến tương lai thay đổi địa điểm để giao lưu giữa ba Giáo tỉnh và có đại hội mới giao lưu được, việc luân chuyển địa điểm là để được học hỏi nhiều hơn. Xin có câu hỏi đến Đức cha Chủ tịch, năm nay để lắng nghe ý kiến giáo xứ để thùng góp ý vậy có được không, vì có thể có người ngại góp ý hay vì anh em dân tộc nói viết khó khăn, vậy hình thức nào giúp họ có ý kiến?
8) GP. Xuân Lộc, việc sinh hoạt đã trở thành truyền thống. Ngay từ đầu nhiệm kì, bề trên đã tổ chức huấn luyện. Chương trình huấn luyện kéo dài 1-3 năm, 2 tháng 1 lần tại Tòa Giám Mục, có Đức ông hiện diện để sinh hoạt, lãnh hội rồi các tham dự viên về chia sẻ. Tuy nhiên, năm vừa qua vì dịch bệnh Covid nên sinh hoạt đình trệ. Về chủ đề tham gia hiệp hành, cha đặc trách UBGD tham gia nhóm linh hoạt viên, từ Mùa chay sẽ triển khai để giáo dân lĩnh hội và UBGD từ lâu đã được mời gọi tham gia hiệp hành, nay Đức cha tiếp tục khích lệ và nâng đỡ. Xin ngài tiếp tục nâng đỡ chúng con qua các chương trình của UBGD.
9) GP. Bà Rịa, từ ngày 20-9-2020 đã mở lớp thường huấn đầu tiên, dù có tham dự nhưng do dịch bệnh nên chưa học hỏi và thực hiện được gì nhiều, chỉ áp dụng theo quy chế của GP thôi. UBGD tại GP có hai lần gặp gỡ chung là dịp Tết và dịp mừng kính thánh bổn mạng, thánh Phê-rô và Phao-lô. Trong dịp gặp gỡ chung thì có kèm theo chương trình đào tạo. Tháng 5,6-2022 sẽ đào tạo nhóm nhận nhiệm kì mới.
Ban tổ chức tiếp tục ghi nhận ý kiến đóng góp và chia sẻ, năm 2022 hướng đến các hội đoàn, năm nay sẽ nghiên cứu và cung cấp tài liệu về các hội đoàn, tương quan giữa Hội đồng mục vụ và các hội đoàn. Trong việc thư kí và điều phối BTC chia sẻ khó khăn khi gửi bài mà các cha cho biết chưa mở xem. Về liên lạc, hiện nay tại Sài Gòn không có cha đặc trách giáo dân, cha Ernest phụ trách chung liên hệ ngài khó, may có anh Thái đại diện giúp được, nhận được danh sách tham dự viên SG. Khi gửi thư mời được quý Đức cha đón nhận nên hết lòng cảm ơn các ngài. Tại GP. Phú Cường, công việc được giao cho cha quản hạt đặc trách UBGD hạt, thường huấn cha quản hạt triệu tập thuận lợi, đi thường huấn thuận tiện, cha xứ cộng tác với cha quản hạt, xin chia sẻ kinh nghiệm, vì UBGD hay thay đổi cha đặc trách, sau này khi có thay đổi xin được cho biết để tiện bề liên lạc. Năm 2022 là năm cuối nhiệm kì, đại hội sẽ tổ chức tại La Vang, nhiệm kì mới sẽ chuyển giao, sinh hoạt tổ chức sao cho các giáo hạt đăng cai, xin tiếp thu ý kiến.
5. Ghi nhận và phản hồi của Đức cha Chủ tịch
Ý thức Hội đồng mục vụ giáo xứ về việc cộng tác xây dựng cộng đoàn dân Chúa dựa trên ba trụ cột: Lời Chúa, Bí tích Thanh Tẩy, Bác ái. Chia sẻ từ GP. Phú Cường sinh hoạt bác ái tạo được tiếng vang, linh động cho giáo hội, xã hội, chính quyền. Sự hiện diện của tình nguyện viên linh mục, tu sĩ tại những điểm nóng trong dịch bệnh. Sau những buổi gặp gỡ và Đức cha nhận ra ba yếu tố, vì bác sĩ có gia đình nên tinh thần dè dặt, tu sĩ độc thân nên dấn thân, có đức tin thì khi nhìn thấy người đau là thấy hình ảnh Chúa Ki-tô để chạm, có lý tưởng và khi có cơ hội thì người Công Giáo thực hiện. Đừng quên việc bác ái là một trong ba cột trụ xây dựng giáo hội. UBGD 2021 muốn nhấn mạnh quy tụ hội đoàn đạo đức. Trong nội quy tổ chức cần có 3 người phó để cùng ý thức sự hiện diện của các hội đoàn. Đức cha Chủ tịch nói: ngài sẽ trình bày với Hội đồng Giám mục Việt Nam, để những hội đoàn mới đăng kí phải được chấp thuận của Hội đồng Giám mục Việt Nam nghĩa là trong niên giám có ghi nhận, thì UBGD sẽ sinh hoạt cùng khi họ chưa có UB đặc trách. Về TGP. Sài Gòn, Đức cha sẽ trao đổi với Đức tổng Giuse.
Để trả lời về việc có cha nói về thùng góp ý để hiệp hành, Đức cha hướng dẫn đây là cuộc gặp gỡ để Chúa Thánh Thần tác động, Chúa Thánh Thần nói, cùng Chúa Thánh Thần phân định, không phải góp ý dân chủ. Dựa trên ơn gọi Bí tích Rửa Tội để lắng nghe nhau, trong bầu khí cầu nguyện, cảm nghiệm thiêng liêng mình được hiệp hành.
Bài thuyết trình của Đức cha chủ tịch: tiến tới một giáo Hội Hiệp hành
Theo Đức cha: Công đồng Giêrusalem, công đồng đầu tiên, đã là một công đồng hiệp hành. Ước mong những cuộc hội họp là biểu hiện sự hiệp hành theo gương mẫu của các thánh tông đồ, cảm nghiệm Chúa Thánh Thần thúc đẩy để tôi nói, lắng nghe, phân định rồi cộng đoàn được bình an… Trong cuộc hiệp hành có Chúa hiện diện, cảm nhận điều đó, tin Chúa Thánh Thần sử dụng ta, đó là một cảm nghiệm thiêng liêng…
Bài thuyết trinh do cha thư ký trình bày: Thái độ phải có khi hiệp hành
Thay vì một sự kiện, Đức Thánh Cha muốn Thượng hội đồng là một tiến trình, từ địa phương đến châu lục và cuối cùng đến Giáo hội hoàn vũ. Mời gọi tất cả, đã được rửa tội đều tham gia vào. Tham vấn thể hiện tinh thần hiệp hành, phải gặp gỡ mới tham vấn, tỏ bày. Tham vấn được đặt trên nền tảng đức tin và đòi hỏi phải làm việc với Chúa Thánh Thần.
Tín hữu thiếu ý thức là tại Hội thánh, nên Đức Thánh Cha mời gọi mọi người tham dự vào:
1) Lắng nghe tiếng Chúa là nền tảng của hiệp hành, phải cầu nguyện. Sức mạnh của thinh lặng (xem sách của Đức hồng y Robert Sarah).
2) Lắng nghe nhau: Ngày 18-9-2021, Đức Thánh Cha nói về tiến trình hiệp hành là một hành trình lắng nghe nhau. Học nơi Chúa Giêsu sự hiền lành và khiêm nhường. (X. Tài liệu làm việc Instrumentum laboris). Các Đức cha lắng nghe trong tinh thần khiêm nhường hoàn toàn. Sự lắng nghe là mời gọi đi ra chính mình. Cha có câu chuyện làm ví dụ, sinh động… khi đang lắng nghe là đang nói, thái độ tôn trọng nhã nhặn là tiếng nói của trái tim từ tấm lòng khiêm cung.
3) Phân định hay biện phân ngăn cho tiến trình Thượng hội đồng không trở nên như xã hội mà là tiến trình của Thánh Linh, trút bỏ chính mình, mô hình mục vụ và tự hỏi “Chúa muốn nói gì?” là tiến trình quan trọng nhất trong tiến trình hiệp hành, nhờ đó ta phân định rõ ràng Ý Chúa hay ý ta. Khám phá ra tiếng nói của Chúa Thánh Thần, cầu nguyện là quan trọng… Tiến trình Thượng hội đồng phải được đặt trong không gian cầu nguyện. 4) Phát biểu bằng sự chân thành với kinh nghiệm sống của một người Ki-tô hữu, không phải từ cảm xúc tự nhiên, phát biểu từ kinh nghiệm đã trải qua. Phát biểu thẳng quá cũng đau, kinh nghiệm từng giới hiệp hành riêng, linh mục, tu sĩ nam nữ riêng, giáo dân nam nữ riêng,… ban linh hoạt cần gửi câu hỏi gợi ý để họ dễ hiệp hành, gửi câu tham vấn trong dân ngoại, các chức sắc tôn giáo về hiệp hành, trong tinh thần khiêm cung đón nhận.
6. Tổng kết
Đức cha tiếp tục trả lời một câu hỏi trong cuộc tọa đàm, mầu nhiệm Đức tin trong thánh lễ có ba lời đáp được ghi trong Sách lễ Roma, chọn lời nào cũng được, Sách lễ Rôma cho phép.
Tổng kết, cuộc thường huấn đã thực hiện được những việc Ban tổ chức đề ra, có sáng kiến mới, nội dung phù hợp và hướng đến hành trình hiệp hành. Qua hơn một ngày, các việc tham dự phụng vụ, học tập để hiểu biết, sinh hoạt chia sẻ, sinh hoạt thân tình cùng ăn uống, chụp hình, trao đổi thông tin liên lạc, tất cả đều mang ý nghĩa vì hiệp hành với nhau. Có sự hiện diện của Chúa Thánh Thần, có Đức Mẹ chúc lành cho chúng ta ở Bãi dâu, chúng ta ra khỏi mình, ra khỏi cái tôi để gặp gỡ nhau, khiêm tốn học hỏi chia sẻ hiểu biết để phù hợp Ý Chúa, để tùy cách phân định Ý Chúa muốn như thế nào. Cuộc huấn luyện kết thúc với những gì tốt đẹp trao cho nhau.
Ước mong việc cùng đi trong 27 Giáo phận tại Việt Nam, trong 10 Giáo phận tại Giáo tỉnh Sài Gòn, vẫn tiếp tục hiệp hành, cùng lắng nghe, hiệp thông, tiếp tục phân định trong cuộc sống trần gian và trong mầu nhiệm các thánh thông công. Xin Chúa hiện diện với chúng ta trong cuộc hành trình trần gian qua lời chuyển cầu của Đức Mẹ và Thánh Anê Lê Thị Thành. Tạ ơn Chúa, cảm ơn nhau, cầu chúc nhau can đảm bước đi, đừng sợ, vì “Thầy sẽ ở cùng anh em mọi ngày cho đến tận thế” (Mt 28,20). Cùng cầu chúc, cầu nguyện và chúng ta hiệp hành.
Ban thư ký Ủy ban Giáo Dân / HĐGMVN
