Thánh Alphongsô Maria Liguori (1696–1787)
Tiến sĩ Hội Thánh – Đấng sáng lập Dòng Chúa Cứu Thế
Thánh Alphongsô Maria Liguori chào đời ngày 27 tháng 9 năm 1696 tại Marinella, gần thành Naples, nước Ý. Là con trưởng trong một gia đình quý tộc có bảy người con, ngay từ thuở ấu thơ, ngài đã được Thiên Chúa ban cho muôn vàn ân huệ đáng quý: trí tuệ sắc bén, tài năng nghệ thuật, phẩm giá cao sang, cùng với tấm lòng quảng đại. Nhưng ân huệ quý giá nhất lại chính là người mẹ đạo đức – người đã luôn dạy con rằng: “Mọi phúc lành trần thế sẽ trở nên vô ích nếu không được hướng về Thiên Chúa. Ai được trao ban nhiều, sẽ phải trả lẽ nhiều.”
Alphongsô sớm bộc lộ tài năng vượt bậc: ngài thông thạo tiếng Hy Lạp, Latinh, Pháp và cả toán học; yêu thích hội họa và âm nhạc. Không chỉ chơi đàn và vẽ tranh, ngài còn sáng tác các bài thánh ca – để lời ngợi khen Thiên Chúa vang lên trong cung điệu du dương.
Năm 17 tuổi, Alphongsô đã đậu tiến sĩ cả về giáo luật lẫn dân luật, trở thành một luật sư trẻ đầy triển vọng. Tài hùng biện của ngài từng khiến nhiều người phải thán phục. Thế nhưng, chính một thất bại tưởng như nhỏ bé trong một vụ kiện năm 1723 – khi đối phương chỉ ra một sơ suất mà ngài không nhận thấy – đã làm sụp đổ niềm kiêu hãnh và danh tiếng của Alphongsô.
Sau thất bại ấy, ngài tự giam mình hai ngày, suy niệm và tự vấn: “Phải chăng đây là lời mời gọi của Chúa?” Rồi quyết liệt buông bỏ ánh hào quang thế gian, Alphongsô tuyên bố:
– Ôi thế gian, ta đã biết ngươi. Hỡi pháp đình, ngươi sẽ không còn gặp ta nữa.
Từ đó, ngài dấn thân vào công cuộc bác ái, bắt đầu bằng việc thăm viếng bệnh nhân trong các nhà thương. Một lần, khi đang cầu nguyện tại một nguyện đường dâng kính Đức Mẹ Từ Bi, ngài nghe tiếng hỏi văng vẳng: “Ngươi làm gì ở thế gian này?” Câu hỏi đó như tiếng gọi của Thiên Chúa, thôi thúc ngài dâng hiến đời mình. Ngài đặt thanh gươm trên bàn thánh và cầu nguyện:
“Lạy Chúa, này con đây. Xin hãy làm nơi con điều đẹp lòng Chúa. Tất cả những gì con là, tất cả những gì con có, con xin dâng để phụng sự Chúa.”
Dù gặp phải sự phản đối quyết liệt từ thân phụ – người không thể chấp nhận việc con mình từ bỏ nghề nghiệp và vị hôn thê – nhưng Alphongsô vẫn kiên vững: “Đối với Thiên Chúa, chẳng có hy sinh nào là quá lớn.” Ngài được thụ phong linh mục năm 1726.
Thánh Alphongsô rao giảng khắp vương quốc Naples. Một ngày nọ, chính thân phụ ngài – tình cờ nghe con mình giảng trong một nhà thờ – đã mềm lòng và thốt lên:
“Con tôi đã làm cho tôi biết Chúa.”
Không chỉ là nhà truyền giáo nhiệt thành, Thánh Alphongsô còn là người cha sáng lập Dòng Chúa Cứu Thế vào tháng 11 năm 1732 tại Scala. Dòng mang tinh thần phục vụ giới nghèo, đặc biệt qua các kỳ đại phúc, các tuần tĩnh tâm và việc rao giảng Tin Mừng theo gương thánh Phaolô. Một trong những tu sĩ lỗi lạc của Dòng là thánh Giêrađô Majella.
Ngài nổi tiếng trong lĩnh vực Thần học Luân lý với bộ sách đồ sộ được đức Giáo hoàng Bênêđictô XIV phê chuẩn. Trong suốt cuộc đời, ngài đã viết hơn 60 tác phẩm – dù thường xuyên bị đau đầu và phải quấn khăn lạnh để làm việc. Các tác phẩm của ngài như “Vinh Quang Mẹ Maria” và “Viếng Thánh Thể” được phổ biến rộng rãi, ảnh hưởng sâu đậm đến đời sống thiêng liêng và lòng đạo bình dân.
Mặc dù là người nóng tính, Alphongsô luôn kiên trì uốn nắn bản thân để nên giống Chúa. Khi được đức Giáo hoàng chỉ định làm Giám mục giáo phận Sant’Agata dei Goti năm 1762, ngài đã khiêm tốn từ chối. Nhưng cuối cùng, vâng theo thánh ý Chúa, ngài chấp nhận sứ vụ và thi hành với tất cả lòng mến. Ngài khuyên các linh mục: “Hãy giảng đơn sơ để ai cũng hiểu được. Tôi chưa từng giảng một bài nào mà người dân nghèo không thể hiểu.”
Năm 1775, được đức Piô VI cho phép nghỉ hưu, ngài trở về sống trong dòng tại Nocera. Những năm cuối đời, thánh nhân chịu đựng đau đớn thể xác và thử thách thiêng liêng, nhưng luôn kiên vững trong cầu nguyện. Ngài nói:
“Ai cầu nguyện sẽ được cứu, ai không cầu nguyện sẽ bị hư mất.”
Ngài qua đời ngày 1 tháng 8 năm 1787, hưởng thọ 91 tuổi. Năm 1839, Đức Giáo hoàng Grêgôriô XVI tôn phong ngài làm hiển thánh. Năm 1871, Đức Piô IX đặt ngài vào hàng Tiến sĩ Hội Thánh – như một ánh sáng rạng ngời soi đường luân lý và đời sống cầu nguyện cho toàn thể Dân Chúa.